De valse equivalentie-drogreden

De valse equivalentie-drogreden is een list waarbij de spreker overeenkomsten tussen twee dingen vindt en probeert om gelijkwaardigheid, morele of andere, tussen hen op te bouwen. Zeggen dat honden en katten allebei een staart hebben, en dat honden daarom gelijk zijn aan katten, is een simplistisch voorbeeld van deze mislukte redenering. Het kan verleidelijk zijn om zo’n argument meteen te verwerpen vanwege de valse analogie. Het volledig afwijzen van een argument zonder de nuances ervan uit te leggen kan echter een nadelig effect hebben op het publiek.

De Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 leidde tot een propagandaoorlog [1]. De overvloed aan tegenstrijdige informatie maakt het nuttig om logische en morele drogredenen op te sporen. Een goed voorbeeld van de denkfout van morele gelijkwaardigheid is gegeven door Dmitry Suslov van de Russische Hogere School voor Economie in zijn interview met journalist Matt Frei op 28 februari 2022. Suslov noemde herhaaldelijk de Amerikaanse invasie van Irak en andere landen als punt van gelijkwaardigheid [2]. Een dergelijke benadering is niet impopulair; zelfs iemand met minder banden met de politiek van het Kremlin zou zich kunnen afvragen hoe de aanval op Oekraïne verschilt van, laten we zeggen, de invasie van Irak onder het bewind van Saddam Hoessein. Het punt verdient een analyse.

Terwijl het regime van Saddam Hoessein gekenmerkt werd door talrijke misdaden, b.v. “Saddams campagne van 1987-1988 tegen de Koerden heeft minstens 50.000 en mogelijk wel 100.000 Koerden gedood. Oekraïne genoot een democratisch gekozen regering en had geen officieel record van genocide. Het Iraakse regime gebruikte chemische middelen om mosterdgas en zenuwgas in te zetten bij aanvallen op ten minste 40 Koerdische dorpen tussen 1987-1988” [3] en pleegde tal van andere misdaden die werden geregistreerd door Human Rights Watch [4]. In Oekraïne werden in 2020 inderdaad mensenrechtenschendingen gemeld door Amnesty International, hoewel ze vermoedelijk voornamelijk plaatsvonden in de oostelijke provincies – die binnen de Russische invloedssfeer [5]. Met andere woorden: “(…) het regime van Saddam had niet eeuwig kunnen doorgaan als een vogelvrij systeem binnen het internationale recht, en daarom (…) verdiende de hele samenleving een adempauze (…)” [6]. Aan de andere kant zou Oekraïne zijn democratische bestaan binnen het internationale recht kunnen voortzetten zonder dat de politieke tegenstanders van zijn regime worden vergiftigd [7], gevangengezet [8] of vermoord [9], zoals zowel in Rusland als in Irak gebeurde. De gelijkwaardigheid wordt dus nogal dun opgerekt en blijkt een poging te zijn om anders gemotiveerde acties te rechtvaardigen.