Szczepionki są ważne dla naszego zdrowia i bezpieczeństwa, ale sam proces szczepienia może być nieprzyjemny. Możliwe jest jednak, aby ktoś inny wziął je w naszym imieniu i oszczędził nam zastrzyku, jednocześnie zapewniając nam wszystkie korzyści. Niestety, jest to możliwe tylko i wyłącznie, zanim się urodzimy.

Szczepionka DTaP to szczepionka skojarzona przeciwko 3 chorobom wywoływanym przez różne bakterie – błonicy, tężcowi i krztuścowi [1]. W wielu krajach jest obowiązkowa w zależności od wieku, ale nie jest ona obowiązkowa w trakcie ciąży. Lekarz prowadzący ciążę może ją jednak zasugerować. Stąd też, odpowiadając na ciekawość naszych Czytelników, celem naszego artykułu jest omówienie tematu szczepionki DTaP i jej zastosowania u kobiet w ciąży.

Błonica jest wywoływana przez toksynę (toksyna) wytwarzaną przez bakterie z rodzaju Corynebacterium i dotyka głównie dzieci poniżej 15 roku życia. Objawy błonicy mogą pojawić się do 10 dni po zakażeniu. Do najbardziej charakterystycznych objawów błonicy należą „Szyja Nerona” spowodowana powiększonymi węzłami chłonnymi (węzeł chłonny), warstwa nalotu zwana błoną rzekomą (błona rzekoma) zlokalizowana w gardle oraz zmiany skórne. W ciężkich przypadkach może prowadzić do zapalenia serca i nerwów. W populacjach nieszczepionych może osiągnąć śmiertelność nawet do 17% [2].

Tężec jest wywoływany przez bakterię zwaną Clostridium tetani. Jej objawy mogą wystąpić nawet do 3 tygodni po zakażeniu. Tężec charakteryzuje się intensywnymi skurczami mięśni, zwykle rozpoczynającymi się w szczęce. Nawet jeśli jest leczony, jego śmiertelność może sięgać nawet 20% [3].

Krztusiec, dawniej znany również jako „koklusz”, jest spowodowany infekcją bakteryjną Bordetella pertussis. Początkowe stadia infekcji trwają około 2 tygodni i przypominają objawy przeziębienia, na których kończy się przebieg u osób zaszczepionych. W przypadku pacjentów nieszczepionych, objawy mogą utrzymywać się przez kolejne 10 tygodni. Występuje wtedy tak silny i uporczywy kaszel, że może prowadzić do wymiotów i złamania żeber. W najcięższych przypadkach może być śmiertelny, zwłaszcza u niemowląt [4]. Krztusiec jest również głównym przedmiotem większości badań dotyczących szczepionki DTaP ponieważ jest najbardziej rozpowszechniony wśród omawianych chorób. Jej czynnik sprawczy występuje endemicznie we wszystkich krajach i co 3-4 lata osiąga rozmiary epidemii. Tylko w 2013 roku tężec był odpowiedzialny za śmierć około 63 000 dzieci poniżej piątego roku życia [5].

Chociaż te trzy choroby bakteryjne są niezwykle niebezpieczne dla dzieci, ich infekcji można łatwo zapobiec za pomocą szczepionek. Niestety w USA czy krajach Unii Europejskiej nie można szczepić dzieci poniżej 2-3 miesiąca życia. Ponadto, odporność wynikająca ze szczepienia jest krótkotrwała. Stąd też szczepienie należy wykonać do 5 razy w dzieciństwie i powtórzyć w wieku dorosłym [1, 6]. W ciągu pierwszych 2-3 miesięcy niemowlęta są bardzo podatne na powyższe choroby, co wzmaga fakt, że 75% tych infekcji ma miejsce przez kontakt w domu. Aby temu zapobiec, około 2006 roku wdrożono strategię zwaną „szczepieniem kokonowym”. Szczepienie kokonowe polega na tym, że wszystkie osoby w domu noworodka otrzymują szczepienie, zapobiegając transmisji choroby [7]. Jest to jednak bardzo trudne do przeprowadzenia, ponieważ wiąże się ze szczepieniem wielu osób znajdujących się w bezpośrednim i pośrednim kontakcie z dzieckiem. Z tego powodu liczba zachorowań na krztusiec u dzieci poniżej 2 miesiąca życia nie zmieniła się istotnie w latach 2000-2010 w USA [8].