Fakty & Argumenty: Czy powinniśmy nosić maski ochronne w trakcie pandemii COVID-19?

Podsumowanie:

  1. Brak jest jednoznacznych danych naukowych opowiadających się za noszeniem lub przeciw noszeniu masek ochronnych w czasie pandemii COVID-19.
  2. Materiałowe maski ochronne “domowej roboty” nadają się do użytku jedynie z dodatkiem 4 warstw ręcznika papierowego lub odpowiedniego filtra ochronnego.
  3. Poza maskami, należy również nieustannie stosować pozostałe środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się wirusa.
  4. Należy zawsze stosować się do zaleceń oficjalnego inspektoratu sanitarnego.

Pandemia COVID-19 (od angielskiego Corona Virus Disease 2019) wciąż trwa. Od czasu naszej ostatniej publikacji ilość zakażeń na świecie podwoiła się, a ilość zgonów powiązanych z wirusem potroiła się [1]. Wzrasta również ilość wiadomości w mediach, co często wiąże się z dezorientacją odbiorców.

Maski ochronne są aktualnie jednym z głównych tematów doniesień medialnych. Czy/jak/kiedy powinniśmy masek używać? Niestety, krążące informacje znacznie się od siebie różnią. Nawet rządy różnych krajów nie są w stanie zająć jednakowego stanowiska w tej sprawie [2]. Dodatkowo, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, od angielskiego World Health Organization) uaktualniła swoją strategię związaną z użyciem odzieży ochronnej w zastosowaniach cywilnych oraz profesjonalnych [3, 4].

Pomimo że WHO opiera swoje instrukcje na badaniach naukowych, wciąż nie są one idealne. Nie dysponujemy wynikami naukowymi o odpowiedniej jakości sprawdzającymi wpływ stosowania odzieży ochronnej na rozprzestrzenianie się infekcji [5]. Grupa naukowców z Wielkiej Brytanii przeprowadziła przekrojowy przegląd literatury traktującej o skuteczności użycia masek ochronnych. Z ich analizy wynika, że maski wykazały minimalny wpływ na rozprzestrzenianie się infekcji wśród ludzi. Z drugiej strony, wykazali oni również wiele niedociągnięć oraz stronniczość w przeanalizowanych publikacjach.

Bardzo ważne jest również pamiętać, że trójwarstwowa maska chirurgiczna chroni osoby postronne przed osobami noszącymi maskę, a nie na odwrót [3]. Trójwarstwowa maska chirurgiczna nie przylega idealnie do twarzy, co sprawia, że krople zawierające wirusy mogą wciąż przedostać się do twarzy osoby ją noszącej [6]. Maski materiałowe (bawełniane, poliestrowe, itp.) nie powinny być natomiast noszone w żadnym wypadku w celu ochrony przed wirusami [7]. Z badań przeprowadzonych na pracownikach ochrony zdrowia jasno wynika, że maski materiałowe znacznie podwyższają ryzyko infekcji w porównaniu do trójwarstwowych masek chirurgicznych.

Przykładowe maski ochronne i jak ich używać.
A. Przykładowa trójwarstwowa maska chirurgiczna. B. Przykładowa maska materiałowa. C. Przykład jak poprawnie założyć maskę ochronną na twarz. Źródło: A. Zdjęcie wykonane przez Anna Shvets z Pexels, C. Zdjęcie wykonane przez Polina Tankilevitch z Pexel.

Niestety, w związku z brakiem wystarczających dowodów naukowych, nie możemy jednoznacznie stwierdzić czy noszenie trójwarstwowych masek chirurgicznych jest pomocne w skutecznej ochronie przed wirusem SARS-CoV-2. Możemy natomiast pomóc w wyborze odpowiedniej maski i w jej odpowiednim użyciu.

  1. Nie należy zapominać o stosowaniu pozostałych środków ostrożności, czyli częstym myciu/dezynfekowaniu rąk, unikaniu dotykania twarzy, dystansowaniu się, itp. [3].
  2. Nie należy używać masek materiałowych, gdyż mogą one bardziej szkodzić niż pomagać [7]. W przypadku braku innej maski, należy umieścić 4 warstwy ręcznika papierowego w przestrzeni pomiędzy maską a twarzą [8].
  3. Należy za każdym razem umyć/zdezynfekować ręce przed założeniem oraz po zdjęciu maski.
  4. Należy się upewnić, że maska zakrywa usta oraz nos i przylega bardzo dokładnie do twarzy.
  5. Nigdy nie należy dotykać twarzy ani maski w trakcie jej noszenia.
  6. Nigdy nie należy używać ponownie maski jednorazowego użytku, ani próbować jej prać bądź dezynfekować.
  7. Zawsze należy zmienić maskę gdy czujemy, że jest ona wilgotna bądź mokra.

Bez względu na decyzję o tym, jaką maskę użyć, należy zawsze pamiętać, żeby stosować się do zaleceń oficjalnego inspektoratu sanitarnego.

Żródła:

  1. WHO, Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 83. 2020, World Health Organization.
  2. Feng, S., et al., Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet Respiratory Medicine, 2020.
  3. WHO, Advice on the use of masks in the context of COVID-19. 2020, World Health Organization.
  4. WHO, Rational use of personal protective equipment for coronavirus disease (COVID-19) and considerations during severe shortages. 2020, World Health Organization.
  5. Brainard, J.S., et al., Facemasks and similar barriers to prevent respiratory illness such as COVID-19: A rapid systematic review. medRxiv, 2020.
  6. Abd-Elsayed, A. and J. Karri, Utility of Substandard Face Mask Options for Health Care Workers During the COVID-19 Pandemic. Anesth Analg, 2020.
  7. MacIntyre, C.R., et al., A cluster randomised trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers. BMJ Open, 2015. 5(4): p. e006577.
  8. Ma, Q.X., et al., Potential utilities of mask wearing and instant hand hygiene for fighting SARS-CoV-2. J Med Virol, 2020.