Fakty & Argumenty: Czy powinniśmy nosić maski ochronne w trakcie pandemii COVID-19?
Podsumowanie:
- Brak jest jednoznacznych danych naukowych opowiadających się za noszeniem lub przeciw noszeniu masek ochronnych w czasie pandemii COVID-19.
- Materiałowe maski ochronne “domowej roboty” nadają się do użytku jedynie z dodatkiem 4 warstw ręcznika papierowego lub odpowiedniego filtra ochronnego.
- Poza maskami, należy również nieustannie stosować pozostałe środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się wirusa.
- Należy zawsze stosować się do zaleceń oficjalnego inspektoratu sanitarnego.
Pandemia COVID-19 (od angielskiego Corona Virus Disease 2019) wciąż trwa. Od czasu naszej ostatniej publikacji ilość zakażeń na świecie podwoiła się, a ilość zgonów powiązanych z wirusem potroiła się [1]. Wzrasta również ilość wiadomości w mediach, co często wiąże się z dezorientacją odbiorców.
Maski ochronne są aktualnie jednym z głównych tematów doniesień medialnych. Czy/jak/kiedy powinniśmy masek używać? Niestety, krążące informacje znacznie się od siebie różnią. Nawet rządy różnych krajów nie są w stanie zająć jednakowego stanowiska w tej sprawie [2]. Dodatkowo, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, od angielskiego World Health Organization) uaktualniła swoją strategię związaną z użyciem odzieży ochronnej w zastosowaniach cywilnych oraz profesjonalnych [3, 4].
Pomimo że WHO opiera swoje instrukcje na badaniach naukowych, wciąż nie są one idealne. Nie dysponujemy wynikami naukowymi o odpowiedniej jakości sprawdzającymi wpływ stosowania odzieży ochronnej na rozprzestrzenianie się infekcji [5]. Grupa naukowców z Wielkiej Brytanii przeprowadziła przekrojowy przegląd literatury traktującej o skuteczności użycia masek ochronnych. Z ich analizy wynika, że maski wykazały minimalny wpływ na rozprzestrzenianie się infekcji wśród ludzi. Z drugiej strony, wykazali oni również wiele niedociągnięć oraz stronniczość w przeanalizowanych publikacjach.
Bardzo ważne jest również pamiętać, że trójwarstwowa maska chirurgiczna chroni osoby postronne przed osobami noszącymi maskę, a nie na odwrót [3]. Trójwarstwowa maska chirurgiczna nie przylega idealnie do twarzy, co sprawia, że krople zawierające wirusy mogą wciąż przedostać się do twarzy osoby ją noszącej [6]. Maski materiałowe (bawełniane, poliestrowe, itp.) nie powinny być natomiast noszone w żadnym wypadku w celu ochrony przed wirusami [7]. Z badań przeprowadzonych na pracownikach ochrony zdrowia jasno wynika, że maski materiałowe znacznie podwyższają ryzyko infekcji w porównaniu do trójwarstwowych masek chirurgicznych.
Niestety, w związku z brakiem wystarczających dowodów naukowych, nie możemy jednoznacznie stwierdzić czy noszenie trójwarstwowych masek chirurgicznych jest pomocne w skutecznej ochronie przed wirusem SARS-CoV-2. Możemy natomiast pomóc w wyborze odpowiedniej maski i w jej odpowiednim użyciu.
- Nie należy zapominać o stosowaniu pozostałych środków ostrożności, czyli częstym myciu/dezynfekowaniu rąk, unikaniu dotykania twarzy, dystansowaniu się, itp. [3].
- Nie należy używać masek materiałowych, gdyż mogą one bardziej szkodzić niż pomagać [7]. W przypadku braku innej maski, należy umieścić 4 warstwy ręcznika papierowego w przestrzeni pomiędzy maską a twarzą [8].
- Należy za każdym razem umyć/zdezynfekować ręce przed założeniem oraz po zdjęciu maski.
- Należy się upewnić, że maska zakrywa usta oraz nos i przylega bardzo dokładnie do twarzy.
- Nigdy nie należy dotykać twarzy ani maski w trakcie jej noszenia.
- Nigdy nie należy używać ponownie maski jednorazowego użytku, ani próbować jej prać bądź dezynfekować.
- Zawsze należy zmienić maskę gdy czujemy, że jest ona wilgotna bądź mokra.
Bez względu na decyzję o tym, jaką maskę użyć, należy zawsze pamiętać, żeby stosować się do zaleceń oficjalnego inspektoratu sanitarnego.
Żródła:
- WHO, Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 83. 2020, World Health Organization.
- Feng, S., et al., Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet Respiratory Medicine, 2020.
- WHO, Advice on the use of masks in the context of COVID-19. 2020, World Health Organization.
- WHO, Rational use of personal protective equipment for coronavirus disease (COVID-19) and considerations during severe shortages. 2020, World Health Organization.
- Brainard, J.S., et al., Facemasks and similar barriers to prevent respiratory illness such as COVID-19: A rapid systematic review. medRxiv, 2020.
- Abd-Elsayed, A. and J. Karri, Utility of Substandard Face Mask Options for Health Care Workers During the COVID-19 Pandemic. Anesth Analg, 2020.
- MacIntyre, C.R., et al., A cluster randomised trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers. BMJ Open, 2015. 5(4): p. e006577.
- Ma, Q.X., et al., Potential utilities of mask wearing and instant hand hygiene for fighting SARS-CoV-2. J Med Virol, 2020.