Zamieszczona niedawno w mediach społecznościowych reklama soku owocowego brzmi: „bez dodatku barwników, konserwantów, cukru i kwasu askorbinowego”.

Gdybyśmy grali w „znajdź intruza”, który element byłby nie na miejscu na powyższej liście?

Kwas askorbinowy (szerzej znany jako witamina C) jest substancją naturalną i sam w sobie występuje w świeżej żywności, zwłaszcza owocach i warzywach [1, 2]. Oznacza to, że nie ma potrzeby dodawania go do soku owocowego, który (jeśli jest świeżo zrobiony) najprawdopodobniej już go zawiera!

Umieszczenie kwasu askorbinowego na liście „niepożądanych” składników jest mylące i wyraźnie pokazuje powszechne nieporozumienie związane z poglądem, że substancje chemiczne (a zwłaszcza ich nazwa techniczna) są z definicji szkodliwe dla naszego zdrowia. Ponadto słowo „chemiczny” jest często niewłaściwie rozumiane jako synonim słowa „syntetyczny”.

Celem tego artykułu jest przybliżenie czytelnikom „chemicznej strony” powszechnie używanych lub konsumowanych substancji, jak również zwiększenie poziomu świadomości i, miejmy nadzieję, pomoc w demistyfikacji często występujących błędnych przekonań.

Możemy zacząć od wyjaśnienia znaczenia często używanych terminów. Jeśli spojrzymy na pierwsze definicje wyżej wymienionych słów: chemiczny, syntetyczny i naturalny w słowniku oksfordzkim [3], znajdziemy:

• Chemiczny, „związany z chemią”;
• Syntetyczny, „sztuczny; wykonane przez połączenie substancji chemicznych, a nie naturalnie wytwarzane przez rośliny lub zwierzęta ”;
• Naturalny, „istniejący w przyrodzie; nie stworzone ani nie spowodowane przez ludzi ”.

Zatem, zgodnie z definicją, chemiczne jest wszystko, co składa się z pierwiastków chemicznych. Warto w tym miejscu dodać, że niektóre substancje naturalne znajdują się na liście najsilniejszych znanych obecnie trucizn, czego dobrym przykładem jest jad kiełbasiany [4] czy cyjanowodór [5, 6]. Z drugiej strony, substancja naturalna i jej syntetyczny odpowiednik odpowiadają sobie w 100% [7]. Syntetyczny został zsyntetyzowany w szeregu reakcji chemicznych, podczas gdy pierwszy został wyekstrahowany z naturalnego źródła w drodze procesów chemicznych i / lub mechanicznych.

Dlatego też, nic nie czyni naturalnej cząsteczki „dobrą” lub „złą” per se, i to samo dotyczy syntetycznych: w obu przypadkach, mówiąc trywialnie, zależy to od ich składu chemicznego. Na przykład, zdecydowana większość dostępnych w handlu leków jest otrzymywana syntetycznie, chociaż niektóre z nich mogą być pochodzenia naturalnego. Tak jest w przypadku bardzo dobrze znanego kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) [8], który został pierwotnie odkryty jako naturalna cząsteczka kwasu salicylowego [9] [10].

Warto też dokładniej opisać wcześniej wspomniane naturalne związki, witaminę C i cyjanowodór (HCN). Są to małe cząsteczki, które są obecne w powszechnie spożywanej żywności i jednocześnie wywierają niezwykle odmienny wpływ na nasze zdrowie. Słodkie migdały zawierają średnio 25 mg / kg HCN [11], podczas gdy ich śmiertelna dawka dla ludzi wynosi od 0,5 do 3,5 mg / kg masy ciała [11, 5]. Nawet „zdrowa” witamina C, przyjmowana w dużych ilościach (ponad 1g dziennie), może powodować skutki uboczne, takie jak biegunka, ból brzucha i wzdęcia [12]. Łatwo można z tego wywnioskować, że oprócz składu chemicznego, również spożyta ilość (dla prawie każdej substancji) ma znaczenie.

Odpowiadając na pierwotne pytanie, produkty całkowicie naturalne zawierają chemię, ponieważ składają się z pierwiastków chemicznych. Zarówno cząsteczki naturalne, jak i syntetyczne mogą mieć korzystny lub szkodliwy wpływ na zdrowie, w zależności zarówno od ich składu chemicznego, jak i spożytej ilości – temat, który zostanie dokładniej omówiony w naszych następnych wydaniach!