Inne osiągnięcia naukowe dr Sagana obejmowały dwadzieścia dwa honorowe tytuły i Medal Opieki Społecznej (Public Welfare Medal), najwyższą nagrodę Narodowej Akademii Nauk. Jedna z jego licznych książek, „Kosmos”, wyjaśniająca złożone koncepcje naukowe i odpowiadająca serialowi telewizyjnemu o tym samym tytule, stała się najpoczytniejszą książką naukową kiedykolwiek opublikowaną w języku angielskim [1, 3]. Jego rola jako popularyzatora nauki nie ograniczała się do pracy pisarza. Uznany serial telewizyjny „Kosmos” stał się najchętniej oglądanym serialem w amerykańskiej telewizji publicznej [2, 3] i przez dziesięć lat, aż do 1990 r., utrzymywał ten rekord.

Osiągnięcia Carla Sagana są zbyt liczne, by wymienić je w tym krótkim artykule. Jego pracę nad promocją nauki można również docenić w książkach science fiction, takich jak „Kontakt” (i opartym na niej filmie).

W swojej książce o racjonalności i sceptycyzmie „Świat nawiedzany przez demony. Nauka jako światło w mroku” Carl Sagan omawia mity, pseudonaukę, myślenie New Age itp., odnosząc się do naszego coraz bardziej napędzanego technologią świata. Autor demaskuje różne przesądy, takie jak moce parapsychiczne czy czary, i daje wyjaśnia, jak niebezpieczna może być sytuacja, gdy społeczeństwa zbaczają ze ścieżki nauki i racjonalności, ryzykując powrót do myślenia życzeniowego i magicznego postrzegania świata.

Rozdział 10 książki, zatytułowany „Smok w moim garażu”, rozpoczyna się interesującym przykładem tego, jak twierdzenie nie poddające się falsyfikacji (takie, które nie może zostać udowodnione jako fałszywe) jest w rzeczywistości słabe. Autor czyni to prowokując czytelnika następującym stwierdzeniem: „Smok ziejący ogniem mieszka w moim garażu”.

Czytelnik zostaje zaproszony do zastanowienia się nad swoją reakcją na takie twierdzenie. Dalej następuje seria testów, które można przeprowadzić, aby zweryfikować tak niezwykłe twierdzenie. Prosimy autora, aby pokazał nam smoka, a ten prowadzi nas do pustego garażu, gdzie smoka nie widać. „To niewidzialny smok” – mówi autor. Następnie chcemy rozsypać mąkę na podłodze, aby zobaczyć ślady mitycznej bestii. „Smok unosi się w powietrzu”, brzmi odpowiedź. Później proponujemy wykorzystanie podczerwieni lub termowizji do wykrycia smoka. Niestety bestia nie wydziela ciepła – mówi właściciel garażu. Przychodzi nam na myśl pomalować unoszącego się smoka farbą natryskową i w ten sposób go uwidocznić. Niestety, dowiadujemy się, że smok jest tak naprawdę bezcielesny i farba się do niego nie przyklei.

Oczywiście testy można wymyślać dalej. Jednak autor ostrzega nas z góry, że każdy z nich zostanie skontrowany „specjalnym wyjaśnieniem”. W tym momencie pada rozstrzygające pytanie – „Jaka jest różnica między niewidzialnym, bezcielesnym, unoszącym się smokiem, który pluje zimnym ogniem, a smokiem nieistniejącym?”

Innymi słowy, jeśli nie ma sposobu na obalenie twierdzenia; jeśli nie ma eksperymentu, który mógłby przetestować hipotezę, to jak silne jest takie twierdzenie? Jeśli „stwierdzenie jest odporne na obalenie”, zostaje ono sprowadzone do wiary, a w konsekwencji do irracjonalności. Więcej informacji na temat twierdzeń nie poddających się falsyfikacji można znaleźć w jednym z naszych poprzednich artykułów, zatytułowanym „Jak naukowcy odkrywają nowe informacje o świecie?”.

Ta seria artykułów nie mogła zacząć się od żadnej innej postaci. Wkład Carla Sagana w popularyzację naukowego i racjonalnego myślenia nie ma sobie równych nie tylko dlatego, że jego książki i programy telewizyjne dotarły do tak dużej widowni, ale także dlatego, że aktywnie działał na rzecz naszej planety, opowiadając się m.in. za redukcją arsenału nuklearnego. Zajmował też aktywne stanowisko przeciwko globalnemu ociepleniu [5]. Smok stanowiący przykład niefalsyfikowalnych twierdzeń to tylko próbka sceptycznego światopoglądu przedstawionego w książce „Świat nawiedzany przez demony. Nauka jako światło w mroku”, a ciekawski czytelnik z pewnością będzie chciał zgłębić ten temat, co serdecznie polecamy.